Prawa obowiązki i inspekcji transportu drogowego (ITD)

Transport w naszym kraju podlega różnym regulacjom prawnym. Aby prawo mogło być respektowane, a ustawy efektywnie i właściwie wykonywane, potrzebne było stworzenie odpowiedniego organu administracji rządowej. Tak przed laty powstała Inspekcja Transportu Drogowego. ITD to wyspecjalizowana, umundurowana i uzbrojona służba kontrolna. Nie wszyscy wiedzą jednak jak ważna jest jej rola w sektorze transportu drogowego. Przewoźnicy i kierowcy w większości sprowadzają jej funkcję do kontroli drogowych, ale do zadań Inspekcji należy o wiele więcej. ITD nadzoruje bowiem w imieniu Państwa cały segment rynku transportowego.

Trochę historii

Inspekcja Transportu Drogowego została powołana ustawą z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Kieruje nią Główny Inspektor Transportu Drogowego. Jej utworzenie spowodowane było spełnieniem przez Polskę jednego z wymogów akcesyjnych Unii Europejskiej. Należało bowiem zapewnić uczciwą konkurencję w transporcie drogowym, poprawić bezpieczeństwo ruchu i ochrony środowiska. Wymogi te miały stanowić gwarancję wiarygodności naszego państwa. W organizowaniu formacji uczestniczyli przedstawiciele Francji i Niemiec. Inspektorzy ITD rozpoczęli pracę na polskich drogach 1 października 2002 r. Od 2004 r. polska Inspekcja Transportu Drogowego należy do międzynarodowej organizacji Europejskiej Kontroli Drogowej (Euro Contrôle Route). Od 2010 r. natomiast w ITD utworzono Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD) oraz Biuro ds. Elektronicznego Poboru Opłat (BEPO). Inspekcja współdziała z Policją, Strażą Graniczną, Służbą Celną, Inspekcją Weterynaryjną, Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Handlową, zarządcami dróg, organami samorządu terytorialnego oraz organizacjami zrzeszającymi przewoźników drogowych.

Kompetencje i zadania ITD

Kontrole drogowe to rzeczywiście najważniejsza funkcja ITD, ale działania te przyczyniają się do wzrostu poziomu przestrzegania przepisów prawa w transporcie drogowym. Kontrole mają na celu respektowanie czasu pracy i odpoczynku kierowców, zwiększenie bezpieczeństwa w obszarze przewozu materiałów niebezpiecznych, przewozu zwierząt, sprawdzanie stanu technicznego pojazdów ciężarowych i autobusów oraz kontrolowanie dokumentów związanych z wykonywaniem zarobkowego transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne. Oprócz tego inspektorzy ITD mogą sprawdzać ciśnieniowe urządzenia transportowe i kontrolować rodzaj używanego paliwa samochodowego, zatrzymywać dowody rejestracyjne pojazdów i prawa jazdy oraz kierować ruchem.

Ważną kompetencją ITD stała się możliwość kontroli samochodów osobowych na mocy ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy ? Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 225, poz. 1466). Jednak kontrole te są stosowane w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości, w przypadku naruszenia przez niego przepisów ruchu drogowego lub spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa.

Jednostka CANARD realizuje od niedawna także nowe zadania, które przejęła od policji. Polegają one na rejestrowaniu i ujawniania za pomocą stacjonarnych fotoradarów naruszeń przepisów ruchu drogowego, a więc przekroczenie dopuszczalnej prędkości oraz niestosowaniu się do sygnałów świetlnych. Jednostka zatem ma prawo karać kierowców zarejestrowanych przez fotoradary, a także przez inne automatyczne urządzenia rejestrujące. Dzięki temu oddziałuje prewencyjnie.

Jednostka BEPO natomiast nadzoruje wyznaczone odcinki drogowe w ramach obowiązkowego systemu elektronicznego poboru opłat drogowych. Inspektorzy są uprawnieni do kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd po płatnych autostradach oraz kontroli używanego w pojeździe urządzenia viaBOX. Za naruszenie przepisów inspektorzy mogą nakładać mandaty.

Główny Inspektor Transportu Drogowego od stycznia 2011 r. ma także kompetencje wydawania uprawnień (licencji, zezwoleń, zaświadczeń oraz świadectw kierowcy) w międzynarodowym transporcie drogowym.

Podsumowując

ITD pełni bardzo ważną misję. Ma przede wszystkim na celu eliminowanie wszelkich negatywnych zjawisk w transporcie drogowym ora niezarobkowym przewozie osób i rzeczy. Poprawa bezpieczeństwa, poprawa warunków socjalnych, ograniczenie degradacji dróg, zwiększenie poziomu przestrzegania prawa przez kierowców i przedsiębiorców, ochrona rynku transportowego, przeciwdziałanie korupcji oraz ochrona środowiska naturalnego to priorytety tej jednostki. Należy pamiętać, że kontroli podlegają zarówno kierowcy, jak i przedsiębiorcy wykonujący transport drogowy lub przewóz na potrzeby własne, a stwierdzone przez inspektorów naruszenia trafiają do Centralnej Ewidencji Naruszeń.