Czas pracy kierowcy, od podszewki!

Czas pracy kierowców w EU określony jest szczegółowo przez normy rozporządzenia Rady (WE) nr 561/2006. Definiuje ono m.in. czas jazdy dziennej, czas jazdy tygodniowy, czas jazdy w dwóch kolejnych tygodniach, czas nieprzerwanej jazdy, wymagane przerwy w prowadzeniu pojazdu, odpoczynek dzienny oraz odpoczynek tygodniowy. Za naruszenia w tym zakresie grożą wysokie grzywny. Warto zatem poznać najważniejsze fakty na temat czasu pracy kierowców, by uniknąć ewentualnych nieprzyjemności.

Normy czasu jazdy i odpoczynku

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych:

Dzienny czas prowadzenia pojazdu to łączny czas prowadzenia pojazdu od zakończenia jednego dziennego okresu odpoczynku do rozpoczęcia następnego dziennego okresu odpoczynku lub pomiędzy dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku. Jego norma to 9 godzin, z dopuszczalnym wydłużeniem do 10 godzin 2 x w tygodniu.

Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu to z kolei łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu tygodnia. Może on wynosić maksymalnie 56 godzin.

Dwutygodniowy czas prowadzenia pojazdu to czas jazdy w dwóch kolejnych tygodniach . Może on wynieść maksymalnie 90 godzin (np. 56 godzin + 34 godziny).

Obowiązkowa przerwa w prowadzeniu pojazdu to okres, w którym kierowca nie może prowadzić pojazdu ani wykonywać żadnej innej pracy. Przerwa ta przysługuje kierowcy po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny i musi trwać co najmniej 45 minut, chyba że kierowca rozpoczyna okres odpoczynku. Możliwy jest także podział na dwie części: minimum 15 minut + minimum 30 minut.

Odpoczynek dzienny to okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Norma dzienna to 11 godzin (wykonane przed końcem 24 godzin od rozpoczęcia dnia). Dopuszczalne jest skrócenie dziennego odpoczynku do 9 godzin jednak kierowca może mieć najwyżej trzy skrócone dzienne okresy odpoczynku pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku. Możliwe jest także podzielenie odpoczynku na dwie części. Pierwsza z nich musi trwać minimum 3 godziny a druga minimum 9 godzin (łącznie 12 godzin). Przy załodze dwuosobowej odpoczynek dzienny wynosi 9 godzin. Jeśli pojazd przewożony jest pociągiem lub promem możliwe jest dwukrotne przerwanie odpoczynku takimi czynnościami jak wjazd lub zjazd, jeśli nie trwają one jednak dłużej niż 1 godzinę.

Odpoczynek tygodniowy oznacza tygodniowy okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Rozpoczyna się on nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24- godzinnych licząc od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku i wynosi 45 godzin. Dopuszczalne jest jego skrócenie do 24 godzin co drugi tydzień. Skrócenie należy odebrać przed końcem trzeciego tygodnia od skrócenia w całosci razem z innym odpoczynkiem trwającym co najmniej 9 godzin.

Tachograf – obowiązki kierowcy i pracodawcy

Jeśli kierowca używa tachografu analogowego, ma obowiązek używania wykresówki i dokonywania na niej zapisów wszystkich swoich aktywności w każdym dniu, w którym prowadzi pojazd. Jeśli kierowca nie jest w stanie używać tachografu w wyniku oddalenia się od pojazdu, wszystkie swoje aktywności powinien nanosić ręcznie na rewersie wykresówki. Suma zapisów aktywności na wykresówkach nie może przekroczyć 24 godzin. Nieuzasadnione użycie kilku wykresówek w ciągu tego samego 24 godzinnego okresu jest niedozwolone.

Jeśli kierowca używa tachografu cyfrowego, przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy musi wpisać kod państwa (wpisy manualne dokonuje się po włożeniu karty kierowcy). Kierowca nie musi dokonywać wydruków codziennie. Tachograf sam przypomni kierowcy o konieczności przerwy po 4,5 godzinnej jeździe. Ważne jest aby w pojeździe kierowca posiadał wystarczającą ilość papieru termicznego do wydruków z tachografu. Kradzież lub utratę karty należy zgłosić na policję oraz do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.

Pracodawca ma obowiązek przechowywać wykresówki, dane z kart kierowcy, dane z tachografu, wydruki z tachografu cyfrowego i zaświadczenia o dniach wolnych przez okres 12 miesięcy (do kontroli ITD) oraz przez okres 36 miesięcy (do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy). Dodatkowo przedsiębiorca jest zobowiązany do pobierania danych z kart kierowcy co najmniej raz na 28 dni oraz odczytywania danych z tachografu cyfrowego co najmniej raz na 90 dni. Pracodawca musi prowadzić regularne szkolenia kierowców z obsługi tachografu oraz obowiązujących przepisów prawa.

Wymagane dokumenty podczas kontroli czasu pracy kierowcy

Zgodnie z Ustawą Prawo o Ruchu Drogowym kierowca podczas kontroli musi okazać prawo jazdy, dowód rejestracyjny pojazdu (przyczepy, naczepy) oraz OC pojazdu (przyczepy, naczepy). Za brak któregokolwiek z tych dokumentów grozi kara 50 PLN (za każdy dokument).

Zgodnie z Ustawą o Transporcie Drogowym kierowca podczas kontroli musi okazać kartę kierowcy (nie musi jej okazywać, gdy nie posiada karty i nie prowadzi pojazdu wyposażonego w tachograf), wykresówki, zaświadczenie o działalności, zaświadczenie o spełnieniu wymagań (w przypadku, gdy kierowca nie posiada stosownego wpisu w prawie jazdy), świadectwo kierowcy (dotyczy kierowców spoza EU zatrudnionych w przedsiębiorstwach mających siedzibę na terenie EU), wypis z licencji, dokumenty związane z przewożonym ładunkiem, zezwolenia wymagane w międzynarodowym transporcie drogowym, świadectwo ATP (dla szybko psujących się artykułów żywnościowych), zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego, dokumenty wymagane przy przewozie zwierząt, dokumenty wymagane przy przewozie odpadów, certyfikat Euro potwierdzający spełnienie przez pojazd silnikowy lub przyczepę odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu (jeśli wymagany).

Bez względu na ilość brakujących dokumentów zostanie nałożona kara w wysokości 500 PLN.

Taryfikator kar za inne naruszenia

Za naruszenie przepisów Ustawy karze grzywny podlega kierowca lub inna osoba odpowiedzialna za powstanie tych naruszeń. I tak:

• Za nieokazanie dokumentu potwierdzającego ukończenie wymaganego w związku z wykonywaniem przewozu drogowego szkolenia grozi grzywna w wysokości 800 PLN.
• Za przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu o czas 1 godziny oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę grozi grzywna w wysokości 100 PLN.
• Za przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy o czas powyżej 15 minut do 30 minut oraz za każde następne rozpoczęte 30 minut grozi grzywna w wysokości 150 PLN.
• Za skrócenie dziennego czasu odpoczynku o czas powyżej 15 minut do jednej godziny oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę grozi grzywna w wysokości 100 PLN.
• Za skrócenie tygodniowego czasu odpoczynku o czas do jednej godziny oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę grozi grzywna w wysokości 50 PLN.
• Za przekroczenie tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu o czas powyżej 30 minut do dwóch godzin oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę grozi grzywna w wysokości 50 PLN.
• Za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące lub w cyfrowe urządzenie rejestrujące, do którego podłączone zostało niedozwolone urządzenie dodatkowe wpływające na niewłaściwe funkcjonowanie urządzenia rejestrującego grozi grzywna w wysokości 2000 PLN.
• Za nierejestrowanie za pomocą urządzenia rejestrującego lub cyfrowego urządzenia rejestrującego na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań urządzenia w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy i przebytej drogi grozi grzywna w wysokości 2000 PLN.
• Wykonywanie przez kierowcę przewozu drogowego bez ważnej karty lub z kartą uszkodzoną po upływie dopuszczalnego okresu kierowania pojazdem grozi grzywna w wysokości 500 PLN.
• Za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące lub cyfrowe urządzenie rejestrujące, które zostało odłączone grozi grzywna w wysokości 2000 PLN.
• Za samowolną ingerencję w pracę urządzenia rejestrującego lub cyfrowego urządzenia rejestrującego grozi grzywna w wysokości 2000 PLN.
• Za używanie tej samej wykresówki lub karty kierowcy przez kilku kierowców grozi grzywna w wysokości 2000 PLN.
• Za okazanie wykresówki, która nie zawiera wymaganego wpisu grozi grzywna w wysokości 50 PLN (za brak każdego wpisu).

Podsumowując

Każdy kierowca powinien przestrzegać minimalnych okresów przerw i odpoczynków oraz maksymalnych okresów jazdy. Stosowanie się do wytycznych normujących czas pracy kierowcy służy zapewnieniu bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.