System oceny ryzyka podmiotów wykonujących przewozy drogowe

Na czym polega system, jaki jest sposób obliczania współczynnika ryzyka i za co najłatwiej trafić do ewidencji?

Prowadzenie firmy transportowej wiąże się z licznymi uwarunkowaniami. Do najważniejszych z nich należy poszanowanie przepisów prawa w zakresie wykonywania transportu drogowego. Kontrolę nad ich przestrzeganiem sprawują różnego rodzaju uprawnione do tego organa. Do głównych zalicza się Inspekcję Transportu Drogowego, która stosuje specjalny system oceny firm przewozowych. Ponadto ITD prowadzi rejestr firm w Centralnej Ewidencji Naruszeń, gdzie zapisywane są popełniane przez firmy wykroczenia. Na podstawie tych danych sporządza się wykaz podmiotów o wysokim współczynniku ryzyka. Przedsiębiorstwa o wysokim stopniu ryzyka kontrolowane są dokładniej i częściej.

Kontrole na drogach i w przedsiębiorstwach

Inspekcja Transportu Drogowego prowadzi regularne kontrole drogowe oraz kontrole w siedzibach przedsiębiorstw w zakresie przestrzegania przez przewoźników i kierowców przepisów transportowych. Na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 15 kwietnia 2010 r. określono system oceny ryzyka podmiotów wykonujących przewozy drogowe w zakresie występowania naruszeń dotyczących czasu prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców. Reguły te oparte są o dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/22/WE z 15 marca 2006. Na podstawie wyników kontroli Główny Inspektor Transportu Drogowego ustala ryzyko występowania naruszeń w danym roku kalendarzowym (do 31 marca roku następnego). Współczynnik ryzyka określa się na podstawie ilości kontroli (w tym liczby kontroli pojazdów danej firmy) oraz kategorii naruszeń (istnieją trzy kategorie o określonej liczbie punktów karnych).

* Tylko w ubiegłym roku Inspekcja przeprowadziła 2075 kontroli wewnętrznych firm, wydając 1441 decyzji administracyjnych o nałożeniu kar pieniężnych i nakładając 1941 mandatów karnych oraz ponad 185 tys. kontroli drogowych pojazdów w zakresie transportu drogowego, wydając ok. 11 tys. decyzji administracyjnych o nałożeniu kary pieniężnej za naruszenia przepisów w związku z wykonywaniem transportu drogowego.

Co tworzy system oceny ryzyka firmy?

System oceny firm tworzą:

1. wykaz podmiotów dokonujących naruszeń zawarty w Centralnej Ewidencji Naruszeń,
2. wykaz grup naruszeń przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego,
3. sposób obliczania współczynnika ryzyka występowania naruszeń dotyczących czasu prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców,
4. wykaz podmiotów o wysokim współczynniku ryzyka występowania naruszeń.

Współczynnik wyliczania ryzyka

Określenie współczynnika ryzyka występowania naruszeń oblicza się według wzoru:

gdzie:

wr   — współczynnik ryzyka

n1     — łączna liczba NMW

n2     — łączna liczba PN

n3     — łączna liczba BPN

w1   — wartość punktowa dla NMW wynosi 1

w2   — wartość punktowa dla PN wynosi 3

w3   — wartość punktowa dla BPN wynosi 5

m     — liczba kontroli danego podmiotu w roku

NMW — naruszenie mniejszej wagi

PN   — poważne naruszenie

BPN   — bardzo poważne naruszenie

Najpoważniejsze naruszenia

Zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia określono wykaz naruszeń, które przypisano właśnie do jednej z grup: bardzo poważne naruszenie, poważne naruszenie i naruszenie mniejszej wagi. Przewoźnik powinien zadbać szczególnie o to, aby pracownicy jego firmy (oraz on sam) nie popełniali bardzo poważnych naruszeń (są punktowane najbardziej), w śród których są m.in.: przekroczenie dziennego czasu prowadzenia pojazdu powyżej 11 godzin, przekroczenie tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu powyżej 70 godzin, przekroczenie czasu nieprzerwanego prowadzenia pojazdu powyżej 6 godzin, uzależnienie wynagrodzenia od przebytej odległości lub ilości przewożonych rzeczy, niezainstalowanie i nieużywanie urządzenia rejestrującego typu homologowanego, niepoprawne stosowanie przełączników, nieprzechowywanie przez przedsiębiorstwo wykresówek, wydruków oraz wczytanych danych (co najmniej 365 dni), posługiwanie się przez kierowcę nie swoją kartą, posługiwanie się kartą uszkodzoną lub której okres ważności minął, używanie brudnych lub uszkodzonych wykresówek lub kart kierowcy z nieczytelnymi danymi etc.

Wszystkie te naruszenia odnotowywane są w Centralnej Ewidencji Naruszeń w kartotece danej firmy. W ten sposób powstaje wykaz podmiotów o wysokim współczynniku ryzyka.

Uwaga!!! Aby charakteryzować się wysokim stopniem ryzyka trzeba uzyskać 35 pkt. Punktacja ta jednak co roku się obniża.

Podsumowując

Ustalenie ryzyka firm transportowych następuje na podstawie analiz stwierdzonych naruszeń, które przeprowadzane są przez uprawnione do tego podmioty. Niestety coraz więcej firm przewozowych dopuszcza się poważnych i powtarzających się przewinień, a co za tym idzie naraża się na zakwalifikowanie do grupy obarczonych wysokim ryzykiem prowadzenia działalności transportowej.

Inspekcja Transportu Drogowego zapowiada, że w kolejnych latach przewiduje znaczące zwiększenie liczby kontroli przedsiębiorstw, które oparte będą o funkcjonujący system oceny ryzyka.

Informacja za: www.gitd.gov.pl, www.prawo.legeo.pl, www.ocrk.pl