Jakie wymogi musi spełnić przewoźnik – wstęp i podstawy transportu żywności

Transport żywności odgrywa bardzo ważną rolę w łańcuchu spożywczym, gdyż od niego w dużej mierze zależy zdrowie konsumentów. Ten szczególny rodzaj transportu wymaga zatem niezwykłej staranności i zachowania najwyższych standardów sanitarnych. Przewoźnik wykonujący tego typu usługi musi na równi z producentami żywności spełniać bardzo restrykcyjne warunki. Przede wszystkim jest zobligowany do stosowania odpowiednich przepisów, korzystania z przeróżnych wytycznych, wdrażania właściwych systemów oraz uzyskania stosownych certyfikatów.

Temat przewozu żywności jest bardzo złożony, a niniejszy artykuł przedstawia jedynie podstawy jakie powinny znać firmy zajmujące się transportem dla branży spożywczej.

ABC transportu żywności

Transport żywności stawia przewoźnikom wiele wyzwań. Do głównych należy:

• presja czasu (transport produktów spożywczych powinien odbywać się szybko, gdyż gros produktów ma krótkie terminy ważności),
• zapewnienie odpowiednich warunków przewozu,
• zapewnienie odpowiedniego sprzętu,
• właściwe zabezpieczenie ładunku przed uszkodzeniami,
• ochrona przed zanieczyszczeniami oraz szkodnikami,
• zapewnienie najwyższych standardów jakości,
• nadzór nad przewozem.

Od tych czynników zależy zachowanie wartości transportowanych produktów, a tym samym bezpieczeństwo finalnego odbiorcy.

Przepisy prawa regulujące transport żywności

Aby spełnić wszystkie te wymogi, przewoźnik musi stosować szereg wymagań prawnych. Wśród najważniejszych należy wymienić:

• Ustawę z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r., ustalające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, ustanawiające Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych.
• Transport środków spożywczych wymaga także uzyskania potwierdzonych przepisami prawa zaświadczeń z właściwej Inspekcji Weterynaryjnej i/lub Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego (zgodnie z wymaganiami przepisów ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego (WE) 853/2004). Przedsiębiorca musi otrzymać numer weterynaryjny, który pozwala mu na prowadzenie działalności związanej z łańcuchem produktów zwierzęcych.
• Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), przyjęta w Genewie dnia 1 września 1970 r. (znowelizowany tekst umowy wszedł w życie w Polsce dnia 14 maja 2015 r.).
• Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR).

Środki transportu żywności

W transporcie żywności najczęściej wykorzystuje się transport drogowy ponieważ jest on najbardziej mobilny oraz niezwykle funkcjonalny. Ze względu na różnorodność produktów (produkty pochodzenia zwierzęcego, produkty pochodzenia roślinnego, produkty świeże, produkty mrożone, produkty suche, produkty sypkie, produkty ciekłe itp.) wymagany jest tu dobór odpowiedniego środka transportu oraz opakowań, które będą adekwatne do właściwości i cech przewożonych towarów. Tylko w ten sposób przewoźnik jest w stanie zapewnić bezpieczeństwo żywności w łańcuchu transportowym.

Do najczęściej stosowanych środków transportu produktów spożywczych należą: izotermy, chłodnie, mroźnie i cysterny. Warunki zachowania odpowiedniej temperatury transportowanych produktów żywnościowych, monitorowanie temperatury podczas przewozu, utrzymanie właściwego stanu technicznego powierzchni transportowych oraz utrzymanie właściwej higieny określone są przez przepisy prawa a ich udokumentowanie jest niezmiernie ważne; w szczególności na krytycznych etapach świadczenia usług transportowych.

Warto też przypomnieć, że ważnym elementem podczas transportu artykułów żywnościowych jest również właściwe oznakowanie komór transportowych, prowadzenie kontroli przez kierowców lub konwojentów na etapie załadunku towarów spożywczych do komory transportowej, a także mycie i dezynfekcja powierzchni transportowych każdorazowo po rozładunku.

Systemy, np. HACCP

Wszystkie firmy zajmujące się produkcją oraz dystrybucją żywności muszą wdrożyć zasady systemu HACCP (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). System ten ma za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności poprzez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń bezpieczeństwa żywności z punktu widzenia jej jakości zdrowotnej oraz ryzyka wystąpienia tych zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i dystrybucji żywności, a także określenie metod ograniczania tych zagrożeń i ustalenie działań naprawczych.

Certyfikaty, np. ISO 22000

Certyfikaty zaświadczające o spełnieniu wysokich standardów w transporcie żywności potwierdzają profesjonalizm danej firmy, zwiększają jej wiarygodność, a tym samym wpływają pozytywnie na jej wizerunek i mają realne odzwierciedlenie w ilości zleceń. Warto zadbać zatem o to, aby takie certyfikaty zdobyć.

Najwyższą jakość oferowanych usług potwierdza certyfikat ISO 22000. Firma, która go posiada gwarantuje realizację systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności w całym łańcuchu dostaw. Przedsiębiorstwa mające ten certyfikat są bardziej konkurencyjne oraz cieszą się większym zaufaniem klientów.

Podsumowując

Transport produktów spożywczych jest jednym z ważniejszych elementów łańcucha dostaw, dlatego też wymagania w transporcie żywności są bardzo duże. Odpowiednie zorganizowanie tego typu przewozów oraz bezpieczeństwo ładunków odgrywa tu kluczową rolę, gdyż w istotny sposób wpływają one na świeżość i zdatność towarów, a tym samym na zdrowie konsumentów tychże produktów. Wymagania prawne w zakresie transportu produktów spożywczych są jednak dość przejrzyste i żadnemu przedsiębiorcy nie powinny nastręczyć kłopotów. Jednak jakiekolwiek odstępstwa od tych wymagań powodują złamanie przepisów i są podstawą do nałożenia sankcji karnych.

Informacja za: www.e-gospodarka.pl, www.logistyka.net.pl, www.izz.waw.pl