/ /

Kabotaż – 12 ważnych punktów. Przykłady i najważniejsze przepisy

37 komentarzy

4.6/5 - (39 votes)

Co warto wiedzieć  i jak wykorzystać kabotaż?

  1. Co to jest kabotaż?
  2. Przykłady. Na jakich warunkach dokonuje się kabotażu?
  3. Jakie dokumenty są wymagane?
  4. Co mogą określać przepisy krajowe?
  5. Terminy, przewrotne pytanie … Ile trwa 7 dni?
  6. Co to jest operacja kabotażowa?
  7. Co z pojazdami poniżej 3,5 t?
  8. Co z kabotażem w połączeniu z transportem kombinowanym?
  9. Ewentualne kary (Niemcy i Francja)
  10. Podatek VAT.
  11. Procedura ochronna
  12. OC Kabotażowe i podsumowanie

Od czasu wprowadzenia przepisów odnośnie kabotażu na poziomie unijnym, wielu przedsiębiorców zyskało – głównie dzięki uporządkowaniu tej dość wrażliwej dla państw członkowskich kwestii. Nadal jednak wielu nie ma przekonania do tej formy świadczenia usług transportowych. Dlatego warto przybliżyć ten temat i nieco go odczarować.

1. Co to jest kabotaż?

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1072/2009 z dn. 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych w art. 2 (6), określa przewóz kabotażowy jako „krajowy zarobkowy przewóz wykonywany tymczasowo w przyjmującym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym rozporządzeniem”. Chodzi więc o taką sytuację, gdy np. przewoźnik z Polski wykonuje tymczasowo przewozy krajowe na terenie Niemiec lub innego kraju należącego do Unii Europejskiej.

2. Na jakich warunkach dokonuje się kabotażu?

Warunków, które musi spełnić przewoźnik, jest kilka:

  1. Przewoźnik musi posiadać licencję wspólnotową.
  2. Jeżeli kierowca pochodzi z państwa trzeciego, musi posiadać świadectwo kierowcy.
  3. Kabotaż następuje po wykonaniu przewozu międzynarodowego (chodzi o unikanie pustych przebiegów).
  4. Dokonuje się go tym samym pojazdem, którym wykonano przewóz międzynarodowy, jeśli jest to zespół pojazdów to tym samym pojazdem silnikowym.
  5. Można wykonać do trzech przewozów kabotażowych w ramach jednego państwa członkowskiego, przy czym ostatni rozładunek musi mieć miejsce w ciągu siedmiu dni od ostatniego rozładunku wynikającego z przewozu międzynarodowego.
  6. Można wykonać jeden przewóz kabotażowy lub wszystkie w którymkolwiek państwie członkowskim, ale pod warunkiem, że dokonuje się tylko jednego przewozu na państwo członkowskie w przeciągu trzech dni od pustego wjazdu do państw członkowskiego. Co ważne, należy dochować odgórnego terminu 7 dni w odniesieniu do tych operacji.
  7. Należy posiadać odpowiednie dokumenty poświadczające stosowanie się do wspólnotowych przepisów regulujących przewozy kabotażowe.

    [AKTUALIZACJA]: W związku z wprowadzonymi przepisami Pakietu Mobilności, od 21 lutego 2022 roku, obowiązują nowe zasady wykonywania kabotażu:
    • Przewoźnicy nie mogą wykonywać przewozów kabotażowych tym samym pojazdem, w tym samym państwie UE, przez 4 dni od zakończenia kabotażu (w tym samym kraju).
    • Nie zmienia się liczba kabotaży wykonywanych na terenie danego państwa członkowskiego – nadal są to 3 operacje, z tą różnicą, że po nich nastąpić musi 4-dniowa przerwa (tzw. cooling-off period).
    • Przewoźnik musi przedstawić dowód na to, że nie prowadził przewozów kabotażowych w ciągu 4 dni od początku obowiązkowej przerwy, w postaci np. listu przewozowego.

 

Przykład kabotażu
http://www.developpement-durable.gouv.fr/

Przykład 1 – Francja krajem tranzytowym w transporcie międzynarodowym: dozwolona
tylko jedna operacja kabotażu.

przykład rysunek kabotaż
http://www.developpement-durable.gouv.fr/

Przykład 2 –Transport międzynarodowy do Francji: dozwolone maksymalnie trzy
kolejne operacje kabotażu we Francji po wyładowaniu ładunku międzynarodowego.

3. Jakie dokumenty są wymagane do kabotażu?

Art. 8 (3) Rozporządzenia 1072/2009 mówi, że wymagane są dokumenty stanowiące dowód wykonania przewozu w przychodzącym ruchu międzynarodowym oraz każdego kolejnego, wykonanego przewozu kabotażowego. Będą to zatem: list CMR dotyczący przewozu międzynarodowego na teren państwa członkowskiego oraz listy przewozowe lub podobne dokumenty dla każdego przewozu kabotażowego. Powinny one zawierać takie informacje jak:

  • nazwa, adres i podpis nadawcy,
  • nazwa, adres i podpis przewoźnika,
  • nazwa i adres odbiorcy, a po dokonaniu dostawy, jego podpis i data dostawy,
  • miejsce i data odbioru rzeczy oraz miejsce ich przeznaczenia,
  • charakter przewożonych rzeczy, metoda ich pakowania; w przypadku towarów niebezpiecznych ich nazwa, liczba opakowań, ich specjalne oznaczenia oraz numery,
  • masa brutto rzeczy lub ich ilość określona w inny sposób,
  • numery rejestracyjne pojazdu silnikowego i przyczepy.

Uwaga! W celu zweryfikowania, czy kabotaż jest przeprowadzany zgodnie z warunkami zawartymi w Rozporządzeniu 1072/2009, nie są potrzebne inne dokumenty niż te wskazane wyżej.

Inną kwestią jest natomiast spełnienie warunków przewozu kabotażowego jakie wynikają z przepisów o transporcie drogowym w danym państwie członkowskim.

4. Co mogą określać przepisy krajowe?

Te kwestię reguluje art.9 Rozporządzenia, który stwierdza, że jeśli nie ma innych unormowań wspólnotowych, to w kwestiach przewozów kabotażowych państwa mogą regulować prawem krajowym (przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne) takie kwestie jak:

  • zasady dotyczące umowy przewozu,
  • masa i wymiary pojazdów drogowych.

Wymogi odnośnie niektórych kategorii przewożonych rzeczy, np. niebezpiecznych, szybko psujących się lub zwierząt:

  • podatek od wartości dodanej (VAT) od usług transportowych,
  • czas pracy kierowców oraz okresy wypoczynku.

Uwaga! Przepisy te muszą być takie same jak w stosunku do przewoźników krajowych, aby zapobiec jakimkolwiek przejawom dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, czy siedzibę przewoźnika.

5. Terminy, przewrotne pytanie … Ile trwa 7 dni?

W rozporządzeniu mowa jest o 7 dniach na wykonanie wszystkich operacji kabotażowych. Chodzi o dni kalendarzowe, a zatem liczone od godziny 00:00 do 24:00. Dlatego dokonując rozładunku przychodzącego transportu międzynarodowego w danym państwie członkowskim, 7 dni liczy się od godziny 00:00 dnia następującego po tym fakcie. Ostatni rozładunek powinien zaś mieć miejsce o 24:00 siódmego dnia od rozpoczęcia biegu terminu.

Jeśli chodzi o termin 3 dni na wykonanie kabotażu w państwie członkowskim, innym niż to, do którego został wykonany transport międzynarodowy, to liczony jest podobnie jak termin 7 dniowy. Pierwszy dzień liczony jest od godziny 00:00 dnia następującego po wjeździe bez ładunku na teren innego państwa członkowskiego, gdzie ma mieć miejsce operacja kabotażu.

6. Co to jest operacja kabotażowa?

Generalnie należy przyjąć, że jest to przewóz ładunku od momentu jego podjęcia do jego dostarczenia adresatowi wskazanemu w liście przewozowym. Oznacza to, że podczas wykonywania takiego transportu, może mieć miejsce kilka załadunków i kilka rozładunków. Jednocześnie należy pamiętać, że jeżeli ładunek to np. pięć palet, a każda objęta jest innym listem przewozowym, to zgodnie z przepisami, można dostarczyć jedynie 3 z nich – każdy list przewozowy to osobny transport.

7. Pojazdy poniżej 3,5 t a kabotaż?

[AKTUALIZACJA]: Od 21 maja 2022 roku, zgodnie z rozporządzeniem Pakietu Mobilności, licencja wspólnotowa wymagana jest dla przewozów międzynarodowych pojazdami o DMC od 2,5 do 3,5 tony. Poza tym obowiązują je takie same przepisy jak innych uczestników ruchu drogowego.

8. Co z kabotażem w połączeniu z transportem kombinowanym?

[AKTUALIZACJA]: W przewozach kabotażowych, stanowiących pierwszy lub ostatni odcinek transportu kombinowanego, od 21 lutego 2022 roku przewoźników obowiązują ograniczenia, narzucone przez przepisy Pakietu Mobilności. Przewoźnicy zwolnieni dotąd z ograniczeń, na mocy art. 4 dyrektywy 92/106/EWG, mogą być już nimi objęci – wszystko zależy od przepisów danego państwa członkowskiego.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami do art. 10 ust. 7 rozp. 1072/2009, państwa należące do Unii Europejskiej będą mogły bowiem (w drodze odstępstwa od art. 4 dyrektywy 92/106/EWG) stosować własne przepisy dotyczące kabotażu do części drogowej przewozów kombinowanych. Oczywiście nie muszą tego robić – czy skorzystają z tej możliwości okaże się w przyszłości. Każdy własny przepis państwa członkowskie będą musiały zgłosić do Komisji Europejskiej, a następnie udostępnić do wiadomości publicznej. O tym, jak może to wyglądać w praktyce, pisze Koordynator ds. Projektów Strategicznych TLP Artur Kalisiak:

W ramach upraszczania i ujednolicania przepisów Unia zaproponowała więc po raz kolejny ich totalne skomplikowanie i możliwość zróżnicowania w poszczególnych krajach. Nie jest bowiem wykluczone, że jeden kraj wydłuży okres 7 dni do np. 8, inny do 10, a jeszcze inny do 14 dni. Jednocześnie inny kraj skróci „cooling off period” z 4 do 3 dni, inny do 2, a jeszcze inny do 1 dnia. Należy jeszcze raz podkreślić, że możliwość ta dotyczy jedynie drogowych części przewozów kombinowanych, które mogą być traktowane na zasadach podobnych do kabotażu.

9. Ewentualne kary (Niemcy i Francja)

Unormowania wspólnotowe nie regulują kwestii kar za wykroczenia, pozostawiając je w gestii poszczególnych państw członkowskich. Najczęściej wykonywane przewozy kabotażowe dotyczą Niemiec i Francji, zatem te dwa państwa zostaną podane jako przykładowe w tym zakresie.

[AKTUALIZACJA]:

Według niemieckiego BAG (niem. Bundesamt für Güterverkehr), przedsiębiorca dopuszczający się manipulacji przy tachografie, może ponieść karę w wysokości od 15 000 do 18 000 euro. Mandat traktowany jest jako kaucja; w przypadku stwierdzenia umyślnego, nie przypadkowego, działania, przewoźnik może otrzymać jeszcze większa karę pieniężną. W branży słychać o polskich firmach, które wskutek nieprzestrzegania niemieckich przepisów przez dłuższy czas, zostały wezwane do uregulowania łączonych kar, których warto osiągała niekiedy 250 000 zł.

12 czerwca 2022 roku we Francji zaostrzono kary wynikające z Kodeksu Transportowego. Według najnowszych przepisów, kierowcy posługujący się kartą kierowcy, nienależącą do nich lub fałszywą, jak również odmawiający przedstawienia dokumentów do kontroli, podlegają karze 6 miesięcy więzienia oraz grzywną do 3 750 euro. Najwyższe kwoty dotyczą naruszeń związanych z tygodniowym regularnym odpoczynkiem w kabinie i sięgają nawet 30 000 euro.

 

Naruszenia międzynarodowych przepisów drogowych i przepisów kabotażowych, oraz wysokości mandatów, określone są w ustawie o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U. 2018 poz. 1481):

3.1. Wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego bez posiadania w pojeździe wymaganego zezwolenia – 12 000 zł

3.2. Wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego niezgodnie z przepisami umowy międzynarodowej lub warunkami określonymi w zezwoleniu – 12 000 zł
3.3. Wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy przez kierowcę nieposiadającego ważnego świadectwa kierowcy – 5 000 zł

3.4. Wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego:

1) bez posiadania w pojeździe certyfikatu potwierdzającego spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu wymaganego odpowiednio do posiadanego zezwolenia – 12 000 zł

2) pojazdem niespełniającym warunków określonych w certyfikacie potwierdzającym spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu – 12 000 zł

3.5. Wykonywanie przewozu kabotażowego rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez wymaganego zezwolenia – 12 000 zł

3.6. Wykonywanie przewozu kabotażowego rzeczy niezgodnie z warunkami określonymi dla tego przewozu – 12 000 zł

3.7. Wykonywanie międzynarodowego przewozu towarów szybko psujących się pojazdem niespełniającym warunków określonych w umowie o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP) – 3000 zł

10. Podatek VAT a kabotaż

Jest to jeden z obszarów regulowanych przepisami prawa krajowego. Należy jednak pamiętać, że wystawiając fakturę VAT za usługę transportową wykonaną w ramach kabotażu przedsiębiorcę obowiązują zasady wewnątrz wspólnotowej dostawy usług i stąd usługa taka opodatkowana jest w kraju dostawy, czyli w przypadku kabotażu wykonywanego we Francji, podatek zapłaci odbiorca francuski. Faktura będzie zatem wystawiona bez VAT-u, a odbiorca będzie płatnikiem na podstawie krajowych przepisów o podatku od wartości dodanej. Polski przewoźnik nie podlega w tym zakresie ani rejestracji do podatku VAT w danym kraju, ani opodatkowaniu z tego tytułu. Przewoźnik wykonujący przewozy kabotażowe powinien jednak udać się do właściwego ze względu na siedzibę urzędu skarbowego i złożyć wniosek o nadanie NIP-UE.

11. Procedura ochronna

Wspólnotowe Rozporządzenie 1072/2009 przewiduje procedurę ochronną w razie wystąpienia poważnego zagrożenia krajowego rynku transportowego przez kabotaż. Przewiduje ona złożenie stosownego wniosku wraz z uzasadnieniem przez państwo członkowskie do Komisji, która w terminie 1 miesiąca podejmie decyzję w tej sprawie. Każde państwo członkowskie może wnieść do Rady odwołanie od tej decyzji. Rada jako druga instancja wydaje w ciągu 30 dni wiążącą decyzję. Ograniczenia w transporcie kabotażowym mogą obowiązywać do 6 miesięcy z możliwością jednorazowego przedłużenia tego okresu do dalszych 6 miesięcy.

12. OC kabotażowe i podsumowanie

Kabotaż to dla przedsiębiorstw transportowych możliwość zminimalizowania tzw. pustych przebiegów i maksymalnego wykorzystania posiadanej floty. Daje on wiele korzyści, ale obłożony jest także licznymi ograniczeniami i wymaga dobrego przygotowania się do takich operacji. Przy wykonywaniu tego typu przewozów warto pomyśleć o ubezpieczeniu kabotażowym, które zminimalizuje ewentualne koszty poniesione w razie wystąpienia nieprzewidzianych trudności. Kwestia ubezpieczeń zostanie omówiona w następnym wpisie.

 

Źródła:

https://firmatransportowa.wip.pl/

kt-legaltrans.pl/kabotaz-po-zmianach-od-21-lutego-2022-roku/

tlp.org.pl/kabotaz-a-transport-kombinowany

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001481/T/D20181481L.pdf

https://www.gov.pl/web/gitd/przewoz-kabotazowy-na-terytorium-ue

http://www.kpspm.pl/249-francja-zmiany-w-kodeksie-transportowym-30-000-euro-kary-za-tygodniowy-regularny-odpoczynek-w-pojezdzie

https://www.cds-odszkodowania.info/single-post/niemiecki-kabota%C5%BC-odpowiedzialno%C5%9B%C4%87-a-ubezpieczenie-1

http://prawotransportowe-niemcy.pl/category/kary-bag/

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz