Pakiet Mobilności – co Cię czeka w najbliższej perspektywie?

Transport międzynarodowy musi wdrożyć nowe przepisy.

Pamiętasz, co robiłeś 31 lipca 2020 roku? Jeśli nie świętowałeś wtedy urodzin swoich lub kogoś bliskiego lub właśnie nie postanowiłeś całkowicie zmienić swojego życia, to pewnie nie. Jednak nie w tym rzecz. Jeśli jesteś z branży TSL, to niezależnie od tego, co wtedy robiłeś, to jest dla Ciebie ważna data. Dokładnie wtedy, bez fajerwerków i szampana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej został opublikowany pakiet aktów prawnych noszących zbiorczą nazwę Pakietu Mobilności. Niezależnie od tego, jak oceniasz te przepisy, będą one wpływać na wiele aspektów Twojej działalności, m.in. na to, jak będziesz organizować pracę swoją i swoich pracowników, zwłaszcza kierowców. Jeśli interesuje Cię co w ciągu najbliższych 6 lat zmieni Pakiet Mobilności w transporcie ten artykuł jest dla Ciebie.

1. Zmiany dotyczące czasu pracy kierowców
2. Inteligentne tachografy
3. Busy pod kontrolą
4. Zawód przewoźnika drogowego – nowe wymagania
5. Kabotaż z obowiązkową przerwą
6. Kontrahent też ponosi odpowiedzialność

 

1. Zmiany dotyczące czasu pracy kierowców

Większość tych zmian już obowiązuje, tzn. od 20 VIII 2020 roku. Czego dotyczą? Z grubsza rzecz ujmując:

• organizacji tygodniowych odpoczynków,
• konieczności odbioru odpoczynku 45h poza kabiną pojazdu (koszty zakwaterowania ponosi przedsiębiorca),
• konieczności powrotu kierowcy do bazy lub miejsca zamieszkania w każdym okresie 4 tygodni,
• możliwości przerwania odpoczynków na promie,
• możliwości przekroczenia norm dziennego oraz tygodniowego prowadzenia pojazdu,
• możliwości korzystania z 45 min. przerwy w pojeździe jeśli załoga jest kilkuosobowa.

Część z tych zmian daje większą elastyczność w organizowaniu czasu pracy kierowców, ale część z nich rodzi wiele problemów. Są one związane nie tylko z wysokimi kosztami obsługi administracyjnej, czy kwestiami organizacyjnymi , które niewątpliwie wpływają na sprawność wykonywania usług transportowych, jednak problematyczny jest brak konkretnych wytycznych np. dotyczących wymogów, jakie powinna spełniać dokumentacja, chociażby ta odnosząca się do powrotu kierowcy do bazy lub do domu. Nie do końca wiadomo również, jak przepisy będą interpretować służby kontrolne w poszczególnych krajach.

Ciekawym aspektem zmian dotyczących odpoczynków kierowcy jest niedopasowanie przepisów do rzeczywistej infrastruktury parkingowej czy hotelowej przy drogach. Do 31 XII 2024 roku Komisja Europejska ma przedstawiać raport dotyczący dostępności odpowiednich miejsc odpoczynku i bezpiecznych parkingów. Komisja ma również publikować listę certyfikowanych (czyli spełniających odpowiednie wymogi: wykrywanie wtargnięć i zapobieganie im, infrastruktura sanitarna odpowiednia dla każdej płci, oświetlenie itd.) parkingów, a państwa członkowskie mają zachęcać do tworzenia takiej infrastruktury.

2. Inteligentne tachografy II generacji

Ideą zmian, które dopiero mają być wprowadzone jest automatyzacja zapisów sposobu pracy kierowców, żeby nie tylko poprawić bezpieczeństwo na drogach, zadbać o jakość pracy kierowców, ale również ułatwić działanie służbom kontrolnym. W tym celu mają zostać wprowadzone tachografy II generacji, czyli tachografy inteligentne. Dlaczego inteligentne? No cóż, raczej z nimi nie pogawędzisz, ale dzięki nim automatycznie będzie rejestrowane położenie pojazdu w momencie gdy:

• kierowca rozpoczyna pracę
• samochód przekracza granicę państwa
• wykonywany jest załadunek lub rozładunek
• upływają 3 godziny skumulowanego czasu prowadzenia samochodu
• kierowca kończy pracę

Dodatkowo tachograf będzie dawał możliwość zdalnej komunikacji ze służbami kontrolnymi, tak, żeby nie zatrzymywać tych kierowców, którzy nie naruszają przepisów.

To wszystko jednak nie tak zaraz. Najpierw do 21 VIII 2021 roku Komisja Europejska musi przyjąć przepisy wykonawcze, które mają umożliwić rozszerzenie dotychczasowych funkcji tachografów o nowe. Co więcej dopiero po upływie 36 miesięcy od daty wejścia w życie tych przepisów przewoźnicy będą mieli obowiązek posiadać tachografy II generacji. Najprawdopodobniej będziesz miał taki obowiązek dopiero w 2024 roku.

Czy będziesz musiał wymienić tachograf I generacji na ten inteligentny z generacji II? Tak będziesz do tego zobowiązany. Będziesz miał na to 4 lata od końca roku , w którym weszły w życie szczegółowe przepisy, jakie do 21 VIII 2021 roku ma wydać Komisja. Może być to 2025 rok.

Czy jeśli nadal masz analogowy tachograf, to będziesz musiał posiadać ten II generacji? Tak. Na wymianę będziesz miał 3 lata od wejścia w życie wyżej wspomnianych przepisów. Czyli może być to 2024 rok.

Ważne! Od 2 II 2022 roku Twój kierowca będzie miał obowiązek wprowadzać w tachografach starszej generacji symbol państwa członkowskiego, którego granicę przekroczył wjeżdżając. Kierowca ma to zrobić na postoju na granicy, lub pierwszym parkingu na którym się zatrzymał. Jadąc pociągiem będzie musiał to zrobić na pierwszej stacji, natomiast płynąc promem w porcie kraju do którego przypłynął.

W kwestiach kontroli, od 31 XII 2024 roku zapisy tachografu, które może sprawdzić służba kontrolująca będą obejmować 56 dni wstecz, a nie tak jak obecnie 28.

3. Busy pod kontrolą

Transport pojazdami o DMC od 2,5 -3,5 t, czyli tzw. busami również został objęty przepisami pakietu mobilności. Będzie się to jednak działo stopniowo. Najwcześniej bo od 22 V 2022 roku przedsiębiorcy wykonujący międzynarodowy transport drogowy rzeczy takimi właśnie pojazdami będą musieli posiadać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Łączy się to również z wymaganiami finansowymi.

Dla firm posiadających taki tabor wymagania finansowe będą jednak nieco mniejsze niż w przypadku transportu cięższymi samochodami: kapitał i rezerwy powinny być nie mniejsze niż 1800 euro na pierwszy samochód, a na każdy następny 900 euro.

W odniesieniu do kompetencji zawodowych osoby wykonujące drogowy transport międzynarodowy rzeczy busami będą musiały posiadać certyfikat poświadczający te kompetencje. Czyli będą musiały zdać stosowny egzamin. Jednak państwa członkowskie będą mogły zwolnić z tej niewątpliwej przyjemności te osoby, które wykażą, że przed 20 VIII 2020 roku nieprzerwanie przez 10 lat zarządzały przedsiębiorstwem z takim typem samochodów.

Również od 20 V 2022 roku taki przedsiębiorca wykonujący międzynarodowy drogowy transport rzeczy busami będzie musiał posiadać licencję wspólnotową. Tę licencję jego kierowca będzie musiał mieć przy sobie i okazać służbom kontrolnym, jeśli go o to poproszą.

Kolejną przełomową datą dla transportu o DMC poniżej 3,5 t będzie 1 VII 2026 roku. Wtedy ten typ przedsiębiorstw obejmą przepisy dotyczące czasu jazdy i odpoczynku oraz tachografów.

4. Zawód przewoźnika drogowego – nowe wymagania

Po 21 II 2022 roku będzie trudniej uzyskać i utrzymać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika. Będzie trzeba spełnić cały szereg wymagań (Art. 5 rozp. 1071/2009), z których mocno kontrowersyjne są m.in. konieczność takiego organizowania przewozów, żeby pojazdy, jakie posiada przedsiębiorca i które wykorzystuje do transportu międzynarodowego wracały do jednej z baz eksploatacyjnych w państwie jego siedziby przynajmniej w ciągu 8 tygodni od wyjazdu. Kolejnym utrudnieniem jest posiadanie takiej liczby pojazdów i kierowców w bazie eksploatacyjnej w państwie członkowskim, gdzie przedsiębiorstwo ma siedzibę, która jest proporcjonalna do wykonywanych przewozów.

Ideą tych zapisów była walka z firmami typu „letter box”, ale w efekcie mogą one powodować negatywne skutki: jazdę „na pusto”, żeby spełnić wymagania nałożone przepisami, a zatem zwiększenie emisji CO2 (gdzie przeciwdziałanie zmianom klimatycznym?), dowolność w interpretacji przez służby kontrolne (nieostrość przepisów), co więcej w zasadzie może uniemożliwić, a na pewno utrudnić przerzuty (transport cross-trade: przewoźnik przewozi towary pomiędzy dwoma krajami, w których nie ma swojej siedziby).

Następną kwestią jest łatwiejsza utrata tzw. dobrej reputacji. Można ją utracić łamiąc również przepisy dotyczące:

• podatków,
• pracowników delegowanych,
• kabotażu,
• zobowiązań umownych.

 

5. Kabotaż z obowiązkową przerwą

Wisienka na torcie dla tych przedsiębiorców, którzy korzystają z operacji kabotażowych (przewoźnik przewozi towary wewnątrz kraju, w którym nie ma swojej siedziby). Od 21 II 2022 roku przepisy Pakietu Mobilności zabraniają po zakończeniu ostatniej dozwolonej operacji kabotażowej w danym państwie wykonania kolejnej takiej operacji przez okres 4 dni. Jest to tzw. cooling off period (Art. 8 ust. 2a i ust. 3 rozp. 1072/2009)

6. Kontrahent też ponosi odpowiedzialność

Pakiet Mobilności zobowiązał państwa członkowskie do ustanowienia katalogu kar dla tych przedsiębiorców zlecających transport, spedytorów, wykonawców i podwykonawców, którzy wiedzieli lub według wszystkich okoliczności powinni byli wiedzieć, że zlecane przez nich usługi transportowe będą wiązały się ze złamaniem prawa. Z jednej strony może to prowadzić do ukrócenia nielegalnych praktyk w transporcie, jednak doświadczenia, jakie mieli np. przewoźnicy świadczący usługi w Niemczech po wejściu w życie krajowych przepisów odnośnie pracowników delegowanych, mogą budzić obawy.

Pakiet Mobilności zawiera oczywiście jeszcze więcej rożnego typu przepisów modyfikujących warunki świadczenia usług transportowych. Ścierają się tu interesy rożnych grup, nie wszystkie rozwiązania są idealne, dlatego m.in. TLP wniosła do TSUE skargę przeciwko Radzie Unii Europejskiej i Parlamentowi Europejskiemu domagając się unieważnienia niektórych aktów prawnych wchodzących w skład Pakietu Mobilności. Polska nie jest osamotniona w tym działaniu.

 

Źródła:

https://serwisy.gazetaprawna.pl/transport/artykuly/1487856,pakiet-mobilnosci-unijne-przepisy-transportowe.html

https://tlp.org.pl/wp-content/uploads/2019/09/tlp_raport_pl.pdf

https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/pakiet-protekcjonizmu/

https://tlp.org.pl/pakiet-mobilnosci-pierwsze-odpowiedzi-ke-w-sprawie-interpretacji-przepisow/

https://ec.europa.eu/transport/modes/road/mobility-package-qa_en