Podatek VAT w transporcie – 3 najważniejsze rzeczy, które powinieneś wiedzieć.

TimoCom – Łączymy ładunki z pojazdami.

Dorota Syganiec-Marszewska 0 omentarzy 21 grudnia, 2016

3.7/5 - (15 votes)

Podatki to temat rzeka. Nie inaczej jest w przypadku podatku od towarów i usług, czyli podatku VAT. Większość firm transportowych w rozliczeniach z fiskusem posiłkuje się pomocą wykwalifikowanej kadry księgowych, żeby nie zginąć w gąszczu przepisów. Dobrze jest jednak mimo tego nieco zaczerpnąć wiedzy, przynajmniej w podstawowym zakresie.

Miejsce, obowiązek i stawka podatku VAT.

Podstawa to miejsce opodatkowania.
Obowiązek podatkowy przy transporcie towarów.
Stawki podatku VAT.
Dokumenty potrzebne do udowodnienia świadczenia usług transportu międzynarodowego
Refakturowanie a powstanie obowiązku podatkowego.
Podsumowanie – zestawienie.

Podstawa to miejsce opodatkowania.

Aby właściwie opodatkować świadczenie usługi transportowej (transport towaru) należy przede wszystkim ustalić miejsce jej opodatkowania. Co do zasady kwestię tę opisuje art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług. Mówi on iż „Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej” zaznaczając, że od tej reguły są pewne wyjątki. I tak:

„W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej”.
„W przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.”.

Sytuacja powyższa będzie się jednak odnosić przede wszystkim do przypadku, gdy mamy do czynienia z transportem krajowym albo wewnątrzwspólnotowym.

Odnośnie transportu wewnątrz UE warto podać przykład. Jeżeli polski podatnik wykonuje transport np. z Niemiec do Francji na rzecz podatnika z Czech to na podstawie art.28b ustawy o VAT miejscem opodatkowania będzie siedziba usługobiorcy, czyli będą to Czechy.

Art. 28b zakłada również inne wyjątki, m.in. regulowane przez art.28f ust.1a. Chodzi mianowicie o sytuacje charakterystyczne dla transportu międzynarodowego poza UE:

nabywca jest polskim podatnikiem (ma w kraju swoją siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania lub pobytu), ale usługa wykonywana na jego rzecz ma miejsce całkowicie poza terytorium UE – w takim przypadku miejscem opodatkowania jest terytorium znajdujące się poza UE (art.28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT)
usługa transportu towarów jest wykonywana na rzecz podatnika posiadającego siedzibę, lub stałe miejsce wykonywania działalności lub miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium kraju trzeciego (spoza UE), a transport w całości ma miejsce na terenie kraju (Polski), miejscem opodatkowania jest terytorium kraju (Polska) (art. 28f ust. 1a pkt 2).

Powyższe przypadki odnoszą się do wykonywania usług transportu towarów na rzecz podmiotów będących podatnikami VAT. Inaczej jednak wygląda sytuacja, gdy usługa świadczona jest w stosunku do podmiotów które nie są podatnikami. Wtedy zastosowanie ma art. 28f ust 2 ustawy o VAT, który mówi, że „Miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości”. Przewidziany jest jednak wyjątek:

jeżeli usługa świadczona jest na rzecz niepodatnika, a jej rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce w dwóch różnych krajach to tak usługa swoje miejsce opodatkowania ma na terenie kraju rozpoczęcie usługi. Zaznacza się jednocześnie, że miejscem rozpoczęcia transportu jest punkt faktycznego rozpoczęcia transportu niezależnie od odległości jaką musi pokonać przewoźnik, żeby do tego punktu dotrzeć. Miejscem zakończenia transportu jest natomiast miejsce faktycznego zakończenia transportu towarów.

Obowiązek podatkowy przy transporcie towarów.

Generalnie obowiązuje zasada, że fakturę za usługę transportową lub spedycyjną należy wystawiać nie wcześniej niż 30 dnia przed wykonaniem usługi i nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym tę usługę wykonano lub otrzymano całość lub część zapłaty.

Jednak, aby móc dopełnić tego obowiązku należy najpierw ustalić, kiedy powstał obowiązek podatkowy. Stanowi o tym art. 19a ust. 1 ustawy o VAT: „Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.”. Niestety ustawodawca nie określił, co należy rozumieć pod pojęciem „wykonania usługi”. Logicznym wydaje się przyjęcie poglądu, że tym momentem będzie dostarczenie towaru na miejsce przeznaczenia, ale warto też wesprzeć się przepisami ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Art. 784 K.c. mówi, iż przewoźnik powinien zawiadomić niezwłocznie odbiorcę o nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia. Po tym fakcie, jeżeli odbiorca wywiązał się ze zobowiązań umowy może w imieniu własnym wykonać wszelkie prawa wynikające z umowy przewozu. Dodatkowo art. 786 K.c. stanowi, że wraz z faktem przyjęcia przesyłki odbiorca zobowiązuje się do zapłaty należności wynikających z zapisów w liście przewozowym. Wspomnieć także należy, że według przepisów przewoźnik odpowiada za przesyłkę od momentu przyjęcia jej do przewozu do chwili wydania jej odbiorcy. Reasumując: za moment wykonania usługi należy przyjąć dzień przyjęcia przesyłki przez odbiorcę.

Jak należy natomiast reagować w przypadku otrzymania płatności w całości lub części wcześniej?

W przypadku zaliczki, przedpłaty itp. Formom częściowej zapłaty należy uznać, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, oczywiście w odniesieniu do otrzymanej części (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).
Dla usługi świadczonej w oparciu o ustalone, następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń przyjmuje się powstanie obowiązku podatkowego z upływem każdego okresu, jaki został określony dla rozliczeń przez strony umowy, aż do momentu jej całkowitego zakończenia.
Jeżeli usługa jest świadczona w sposób ciągły przez kres dłuższy niż rok, a wraz z jego minięciem nie upływają terminy płatności, czy rozliczeń, za moment wystąpienia obowiązku podatkowego uznaje się koniec każdego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia świadczenia usługi (art. 19a ust. 3 ustawy o VAT).

Stawki podatku VAT.

Podstawowa stawka VAT – wynosi 23%. Dotyczy usług transportu świadczonych dla polskich podatników, także jeżeli są wykonywane poza terytorium Polski. Dotyczy również takiego przypadku, gdy podatnikiem jest podmiot z kraju trzeciego (poza UE), ale podlegająca opodatkowaniu usługa transportu wykonywana jest w całości w Polsce i nie jest częścią transportu międzynarodowego.
0% stawka VAT – obowiązuje dla usług transportu międzynarodowego. Ważne jest aby określić czym jest taka usługa. Z pomocą przychodzi 83 ust.3 pkt 1 ustawy o VAT. Określa ona, że za usługę taką uznaje się m.in. przemieszczanie towarów:

– z miejsca nadania (wyjazdu), które znajduje się poza terytorium UE do miejsca przeznaczenia, które znajduje się na terytorium kraju, i odwrotnie.

– z miejsca nadania (wyjazdu) znajdującego się poza UE do miejsca przeznaczenia na terytorium innego państwa członkowskiego UE innego niż terytorium kraju (lub w odwrotnej konfiguracji) jeżeli jego cześć przebiegała przez terytorium kraju.

Ważne! Aby móc skorzystać z możliwości opodatkowania usługi 0% stawką podatnik musi posiadać odpowiednie dokumenty, które poświadczą, że wykonał międzynarodowy transport towarów.

Poza unormowaniami zawartymi w ustawie o podatku VAT dodatkowe zapisy odnośnie 0% stawki VAT znajdują się w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Według § 6 ust. 1 stawkę taką można stosować do:

usług transportu towarów jeżeli wykonywane są one w całości na terenie kraju i stanowią część transportu międzynarodowego
usług transportu towaru wykonywana jest na terenie UE, ale stanowi część transportu międzynarodowego
usług transportu towarów, których odbiorcą jest polski podatnik, jeżeli w całości jest wykonywany poza terytorium kraju. Tu przewidziane są dwa przypadki:

– miejsce wyjazdu (nadania) znajduje się na terytorium państwa członkowskiego poza terytorium kraju, a miejsce przeznaczenia (przyjazdu) znajduje się poza UE

– miejsce wyjazdu (nadania) jest poza terenem UE, natomiast miejsce przeznaczenia (przyjazdu) znajduje się na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju.

W odniesieniu do zapisów zawartych we wspomnianym rozporządzeniu należy także wykazać się posiadaniem odpowiednich dokumentów wymienionych w art. 83 ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT. A jakie to dokumenty?

Dokumenty potrzebne do udowodnienia świadczenia usług transportu międzynarodowego.

Dokumentami stanowiącymi dowód świadczenia usług, o których mowa wyżej są w przypadku:

przewoźnika lub spedytora – list przewozowy lub dokument spedytorski (kolejowy, lotniczy, samochodowy, konosament morski, konosament żeglugi śródlądowej), stosowany wyłącznie w komunikacji międzynarodowej, lub inny dokument, z którego jednoznacznie wynika, że w wyniku przewozu z miejsca nadania do miejsca przeznaczenia nastąpiło przekroczenie granicy z państwem trzecim, oraz faktura wystawiona przez przewoźnika (spedytora);
towarów importowanych – oprócz dokumentów, o których mowa wyżej, dokument potwierdzony przez urząd celny, z którego jednoznacznie wynika fakt wliczenia wartości usługi do podstawy opodatkowania z tytułu importu towarów;
towarów przez eksportera – dowód wywozu towarów; (dokument, o którym mowa, powinien zawierać co najmniej: imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania eksportera towarów, określenie towarów i ich ilości oraz potwierdzenie wywozu przez urząd celny).

Ważne! Urzędy bardzo rygorystycznie podchodzą do kwestii posiadania wszystkich niezbędnych dokumentów (np. interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w łodzi z dnia 27kwietnia 2015 r. nr IPTPP2/4512-102/15-4/IR, gdzie odmówiono podatnikowi możliwości opodatkowania usługi stawką 0% ze względu na brak dokumentów celnych jednoznacznie stwierdzających fakt wliczenia wartości usługi do podstawy opodatkowania z tytułu importów towaru).

Refakturowanie a powstanie obowiązku podatkowego.

Refakturowanie usług jest często praktykowane przez podatników, także w transporcie. Jednak często podatnicy mają problem z ustaleniem powstania obowiązku podatkowego. Na podstawie art. 8 ust.2a ustawy o VAT należy przyjąć, że gdy podatnik działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej bierze udział w świadczeniu usług, sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Podlega zatem opodatkowaniu VAT. Co więcej, wyrokiem NSA z dn. 25 października 2012 r., sygn. akt I FSK 65/12, sąd uznał, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania pierwotnej usługi, gdyż moment jego powstania należy ustalać, w przypadku refakturowania, jakby refakturowana usługa była od początku wykonywana przez odsprzedającego usługę. Podobnie wypowiedziała się Izba Skarbowa w Poznaniu (interpretacja indywidualna z dn. 20 października 2014 r. nr ILPP1/443-590/14-4/AW), która uznała, że na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT można przyjąć, że pod pojęciem refakturowania należy rozumieć sytuację, gdy podmiot, który nie świadczy faktycznie usługi, występuje w roli usługodawcy i dokonuje jej odsprzedaży na rzecz faktycznego jej konsumenta. Zwraca także uwagę, że usługa nie jest ponownie wykonywana w momencie refakturowania – dzieje się to jedynie w momencie wykonania jej przez pierwotnego usługodawcę (czyli „fizycznego” wykonawcę). Prowadzi to do wniosku, że moment wykonania usługi, także w przypadku refakturowania, ma miejsce, gdy zostanie ona wykonana przez pierwotnego usługodawcę. W takim tonie utrzymany jest także prawomocny wyrok WSA w Warszawie z dn. 7 marca 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 961/15.

Podatnik ustalając moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku jej refakturowania, powinien kierować się zapisami art.19a ustawy o VAT przyjmując za moment wykonania usługi moment jej realizacji przez faktycznego usługodawcę.

Podsumowanie – zestawienie.

Rozliczenie podatku VAT to dla przedsiębiorców niejednokrotnie wyzwanie. Ale nie taki diabeł straszny jak go malują. Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych informacji odnośnie VAT, które powinny ułatwić poruszanie się w tym obszarze.

uslugi transportu towarów świadczone na rzecz niepodatników